Σύνδρομο πρόσθιου διαμερίσματος: τι είναι, συμπτώματα, αντιμετώπιση

February 11, 2020

Το τρέξιμο είναι μια δημοφιλής δραστηριότητα αναψυχής και άσκησης με το οποίο ασχολείται ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού. Δυστυχώς, επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει πως πάνω από το 25% των δρομέων θα υποστούν τραυματισμό σε οποιαδήποτε περίοδο και σε οποιαδήποτε ηλικία. Οι τραυματισμοί προκαλούνται κυρίως από υπέρχρηση.

Της Αναστασίας Θεοφάνους

Το σύνδρομο (έσω) πρόσθιου διαμερίσματος γνωστό και ως Shin Splints είναι ένας από τους πιο συχνούς τραυματισμούς σε φυσικά ενεργό πληθυσμό, ειδικότερα σε δρομείς και στρατιωτικό προσωπικό, σε νέους δρομείς, χορευτές αλλά και σε αθλήματα που εμπλέκονται με αλτικές κινήσεις. Το ποσοστό εμφάνισης φτάνει το 20% στους δρομείς και το 35% στο στρατιωτικό προσωπικό. Επιδεινώνεται σε ανηφόρες, ανώμαλο έδαφος και σε συχνές εκκινήσεις και στάσεις.

Ο πόνος εμφανίζεται στα κατώτερα δύο τρίτα του πρόσθιου έσω τμήματος της κνήμης. Προκαλείται από δραστηριότητες υψηλής επίδρασης που οδηγούν στην υπερφόρτωση των κάτω άκρων. Η ξαφνική αύξηση των δραστηριοτήτων οδηγεί στην γρήγορη κόπωση των μυών των κάτω άκρων καθιστώντας αδύνατη την φυσιολογική απορρόφηση των κραδασμών από τους μυς, οδηγώντας έτσι στην λανθασμένη απορρόφηση και επιβάρυνση των κραδασμών στην κνήμη.

Η υποκείμενη παθολογία για το σύνδρομο πρόσθιου διαμερίσματος είναι διφορούμενη. Κάποιες έρευνες υποδηλώνουν φλεγμονή στην περιτονία ενώ πιο πρόσφατες μελέτες μιλάνε για οστικό τραυματισμό λόγω υπερφόρτωσης.

Συμπτώματα

Είναι μια αρκετά επώδυνη κατάσταση στην περιοχή της κνήμης και συγκεκριμένα στα κάτω 2/3 του έσω περιφερικού χείλους της κνήμης που επιδεινώνεται με την άσκηση. Ο πόνος αναγνωρίζεται κατά την ψηλάφηση στο συγκεκριμένο σημείο κατά μήκος 5 διαδοχικών εκατοστών όπου ο ασθενής βιώνει ευαισθησία. Ο πόνος ενεργοποιείται κατά την διάρκεια φυσικής άσκησης ή και μετά από αυτήν. Ο πόνος μειώνεται με σχετική ανάπαυση. Σε περίπτωση που ο πόνος είναι έντονος κατά την άσκηση αλλά μειώνεται πολύ γρήγορα μετά από αυτήν και συνοδεύτε με μούδιασμα και τσιμπήματα ή παρουσιάζει έντονο οίδημα, τότε η διάγνωση είναι διαφορετική ή συνδυαστική.

Παράγοντες κινδύνου:

Η κατανόηση των παραγόντων κινδύνου είναι σημαντική για την εφαρμογή προληπτικών μέτρων. Νέες μελέτες εξέτασαν πολλές μεταβλητές ως δυνητικούς παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη του συνδρόμου αυτού. Οι παράγοντες αυτοί είναι η πτώση σκαφοειδούς, ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ), η γεωμετρία των οστών, η κινηματική, η ανισοσκελία, το ιστορικό προπονήσεων, το εύρος κίνησης συγκεκριμένων αρθρώσεων και άλλα.

Δείκτης μάζας σώματος

Σίγουρα η ξαφνική αύξηση του σωματικού βάρος και συνεπώς η αύξηση του ΔΜΣ μπορεί να επηρεάσει συνολικά την πορεία ενός αθλητή. Όσον αφορά το σύνδρομο πρόσθιου διαμερίσματος η αύξηση του ΔΜΣ σχετίζεται με την ανταπόκριση του οστού στην φόρτιση, συγκεκριμένα στην κάμψη της κνήμης η οποία προκαλεί την υπερδιέγερση της περιοστικής ενεργοποίησης. Η επαναλαμβανόμενη κάμψη και συνεπώς μικροφθορά προκαλεί το οστό να προσαρμοστεί σε αυτά τα δεδομένα, ενισχύοντας το για την αποφυγή οστικής υπερφόρτωσης. Φαίνεται πως οι δυναμικές επιρροές, όπως εκείνες που παράγονται από τους μυς των οστών, παρέχουν τα μεγαλύτερα ερεθίσματα για οστεογένεση. Παρόλα αυτά, όταν τα φορτία υπερβαίνουν το όριο ανοχής του οστού τότε προκύπτει τραυματισμός. Γυναίκες και άνδρες με μικρότερο φλοιώδες οστό από το φυσιολογικό φαίνεται να επηρεάζονται σε ευκολότερο τραυματισμό. Αφού τα οστά είναι ένας οργανισμός που προσαρμόζεται, φαίνεται να είναι λογικό να πιστεύουμε ότι η αργή, σταθερή και προοδευτική αύξηση της άσκησης θα επιτρέψει στο οστό να προσαρμοστεί και σε αυτούς με μεγαλύτερο ΔΜΣ όμως με μεγαλύτερη περίοδο προσαρμογής από αυτούς με χαμηλότερο ΔΜΣ. Παρόλα αυτά, αφού μιλάμε για αθλητές είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν πρέπει να συγχέουμε τον ΔΜΣ με το σωματικό λίπος και την μυϊκή μάζα. Θεωρείται ως ένας φτωχός δείκτης σε ορισμένους πληθυσμούς όπως οι αθλητές.

Αυξημένο εύρος κίνησης της πελματιαίας κάμψης

Το αυξημένο εύρος κίνησης της πελματιαίας κάμψης φαίνεται να είναι ένας ακόμα λόγος αύξησης της πιθανότητας του συνδρόμου. Η εξήγηση είναι πως υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα οι αθλητές να προσγειώνονται στο πρόσθιο μέρος του ποδιού τους όταν τρέχουν, που αυτό μπορεί να αυξήσει την τάση στο συγκεκριμένο σημείο της κνήμης σε σύγκριση με αυτούς που προσγειώνονται στο οπίσθιο μέρος του ποδιού.

Αυξημένη πτώση σκαφοειδούς

Μια άλλη εικασία είναι πως ίσως η αυξημένη πτώση σκαφοειδούς και το αυξημένο εύρος κίνησης της πελματιαίας κάμψης σχετίζονται. Κατά την διάρκεια του πρώτου μισού της φάσης στήριξης του τρεξίματος υπάρχει πρηνισμός. Εάν ένα άτομο έχει αυξημένη πτώση σκαφοειδούς άρα μεγαλύτερο πρηνισμό από το φυσιολογικό, πιέζει με περισσότερο βάρος μέσω της πρώτης ακτίνας αφού η καμάρα μετακινείτε πιο κοντά στο έδαφος και το πόδι βρίσκεται σε απαγωγή, κατά την διάρκεια της μεσόφασης του βηματισμού, για να απορροφήσει δυνάμεις κρούσεις. Η μεγαλύτερη ώθηση μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερα ενεργό εύρος κίνησης της πελματιαίας κάμψης και πιθανώς αυξημένη έκταση στους μυς που οδηγούν στην ραχιαία κάμψη. Ο πρόσθιος κνημιαίος είναι ο κύριος εκτείνοντας της ποδοκνημικής άρθρωσης και συνδέεται με την βάση του πρώτου μεταταρσίου και την έσω επιφάνεια του πρώτου σφηνοειδή οστού. Η αυξημένη έκταση του συγκεκριμένου μυ, σχετίζεται με την μεγαλύτερη πελματιαία κάμψη, που μπορεί να επηρεάσει την πτώση σκαφοειδούς λόγω της έλξης του στα οστά που συνδέονται με το σκαφοειδές. Η έκκεντρη άσκηση του πρόσθιου κνημιαίου μυός για τον έλεγχο του εύρους κίνησης της ραχιαίας κάμψης δείχνε να βοηθάει την πρόληψη και αντιμετώπιση του συνδρόμου.

Πρηνισμός

Ο πρηνισμός είναι η φυσιολογική κλίση προς τα μέσα που βρίσκεται το πόδι σε μια συγκεκριμένη στιγμή της φάσης στήριξης του κύκλου βάδισης. Θεωρείται πως κατά την διάρκεια του τρεξίματος ο φυσιολογικός πρηνισμός βοηθάει στην απόσβεση της δύναμης αντίδρασης του εδάφους στα κάτω άκρα παρατείνοντας την επιβράδυνση και κατά συνέπεια το μέγεθος αυτών των δυνάμεων. Παρόλα αυτά ο υπερπρηνισμός, δηλαδή ο μεγαλύτερος πρηνισμός από το φυσιολογικό, λόγω της έντονης κλίσης προς τα μέσα χάνει τον μηχανισμό απορρόφησης, έτσι τα κάτω άκρα βρίσκονται εκτεθειμένα σε ψηλότερες δυνάμεις αντίδρασης εδάφους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα που σχετίζονται με υπερβολική ένταση όπως το σύνδρομο πρόσθιου διαμερίσματος.

Αντιμετώπιση

Ο καλύτερος τρόπος για την πρόληψη του συνδρόμου είναι η σωστή εμβιομηχανική αξιολόγηση των αθλητών πριν την προετοιμασία και όχι αφότου παρουσιάσουν συμπτώματα.

Κατά την διάρκεια της οξείας φάσης συνιστάται 7-10 μέρες αποχής από οποιοδήποτε άθλημα κατά το οποίο ενεργοποιείται ο πόνος. Κάποιοι αθλητές χρειάζονται ακόμα και 6 βδομάδες αποχής. Σε αυτή τη χρονική περίοδο ο αθλητής για να παραμείνει σε φόρμα μπορεί να ασχοληθεί με την υδρογυμναστική (aqua bike, aqua running) που φαίνεται να μην επηρεάζει τους τραυματισμούς/σύνδρομα υπέρχρησης.

Η παγοθεραπεία για περίπου 15-20 λεπτά μετά από την άσκηση θεωρείται αναγκαία. Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα βοηθούν στην μείωση της φλεγμονής με το να μειώνουν τις προσταγλαντίνες, σημαντικοί μεσολαβητές της φλεγμονής.

Η Ηλεκτρική διέγερση, οι υπέρηχοι, η εξωσωματική θεραπεία με κρουστικά κύματα, η τεχνική Graston, η προλοθεραπεία και κάποιες άλλες μέθοδοι φυσιοθεραπείας βοηθούν στην μείωση του πόνου, στην διέγερση και ανάπτυξη των κυττάρων και στην επούλωση του τραυματισμού.

Μετά την οξεία φάση η επαναφορά στα αρχικά δεδομένα πρέπει να γίνεται σταδιακά, γιατί παρόλο που ο πόνος θα έχει μειωθεί κατά πολύ, ο τραυματισμός δεν έχει ολοκληρωτικά θεραπευτεί. Οι ανηφορικοί δρόμοι και το ακανόνιστο ή πολύ σκληρό δάπεδο πρέπει να αποφεύγεται. Επίσης, η ένταση και η διάρκεια της προπόνησης πρέπει να μειωθεί στο 50% συγκριτικά με τα δεδομένα πριν την εμφάνιση του συνδρόμου για το χρονικό διάστημα που θα καθορίσει ο ειδικός.

Η διαφορική διάγνωση περιλαμβάνει