Πελματιαία απονευρωσιοπάθεια και αθλητής: αιτίες, συμπτώματα & αντιμετώπιση

Η πελματιαία απονεύρωση είναι ένας πυκνός αρκετά δυνατός ινώδης συνδετικός υμένας, ο οποίος εκφύεται από το μέσο οστό της πτέρνας και καταλήγει στις μεταταρσικές κεφαλές. Αποτελεί μια σημαντική ανατομική δομή αφού λειτουργεί ως γέφυρα τάσης στο πόδι, παρέχοντας τόσο στατική στήριξη στην ποδική καμάρα όσο και δυναμική απορρόφηση κραδασμών. 

της Αναστασίας Θεοφάνους

Στην περίπτωση που ο συνδετικός αυτός υμένας διαταραχθεί, τα προβλήματα δεν αργούν να εμφανιστούν. Πολλοί πιστεύουν πως η πάθηση της πελματιαίας απονεύρωσης είναι μια φλεγμονώδης κατάσταση γι΄αυτό και την ονομάζουν πελματιαία απονευρωσίτιδα.  Καινούριες μελέτες έχουν διαψεύσει αυτή την θεωρία αποδεικνύοντας και κατατάσοντας την κατάσταση αυτή ως εκφυλιστική αλλοίωση μιας και κανένα από τα προηγούμενα άρθρα δεν αποδεικνύει την ύπαρξη φλεγμονής.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την μετονομασία της σε Πελματιαία απονευρωσιοπάθεια.Οι παράγοντες λοιπόν που ενεργοποιούν αυτή την εκφυλιστική αλλοίωση διαχωρίζονται σε ενδογενείς και εξωγενείς.

Οι ενδογενείς παράγοντες μπορεί να είναι:

Ανατομικοί

• Πλατυποδία
• Πρηνισμός
• Υπερπρηνισμός
• Κοιλοποδία
• Ανισοσκελία
• Έντονη απαγωγή και προσαγωγή ισχίου
• Υψηλό δείκτη μάζας σώματος

Λειτουργικοί

• Ακαμψία γαστροκνημίου και υποκνημίδιου μυός
• Ακαμψία αχίλλειου τένοντα

Οι εξωγενείς παράγοντες μπορεί να είναι:

Υπέρχρηση

• Μηχανικές καταπονήσεις και μικροτραυματισμοί
• Πολύωρη ορθοστασία

Λανθασμένη προπόνηση

• Ξαφνική αύξηση της απόστασης
• Ξαφνική αύξηση της έντασης
• Ξαφνική αύξηση της διάρκειας και συχνότητας της άθλησης

Ακατάλληλα παπούτσια

• Κακή απορροφητική επιφάνεια
• Αμέλεια αντικατάστασης παπουτσιών

Συμπτώματα

To βασικό χαρακτηριστικό της είναι ο έντονος και οξύς πόνος στα πρώτα πρωινά βήματα που εντοπίζεται συνήθως στο έσω πρόσθιο σημείο του οστού της πτέρνας. Ο πόνος μπορεί να επανέλθει ακόμα και μετά από μακρά περίοδο ανάπαυσης κατά την διάρκεια της μέρας αλλά και μετά από πολύωρο πελμάτημα ή ορθοστασία. Στους αθλητές συνήθως η πάθηση εμφανίζεται μετά από μια περίοδο έντονης προπόνησης, μειώνεται με το ζέσταμα και επανεμφανίζεται στο τέλος της προπόνησης. Επηρεάζει στον ίδιο βαθμό και τους επαγγελματίες και ερασιτέχνες αθλητές με τις γυναίκες να επηρεάζονται ελαφρώς πιο συχνά από τους άντρες.

Αθλητές και πελματιαία απονευρωσιοπάθεια

Η πελματιαία απονευρωσιοπάθεια είναι μια από τις πιο συχνές παθήσεις όσον αφορά τους δρομείς. Η συχνότητα εμφάνισής της στους αθλητές που σχετίζονται με το τρέξιμο (στιβιστές, δρομείς, μαραθωνοδρόμους) κυμαίνεται απο 4,5-10% και αντιπροσωπεύει τον τρίτο πιο συχνό μυοσκελετικό τραυματισμό. Ακολουθείται από το σύνδρομο διαμερίσματος της κνήμης (13,6-20%) και την τενοντοπάθεια Αχιλλείου (9,1-10,9% ). 

Η υψηλή συχνότητα εμφάνισής της στους αθλητές που σχετίζονται με το τρέξιμο δεν μας εκπλήσσει καθόλου αν ληφθεί υπόψη η εμβιομηχανική λειτουργία του τρέχοντος. Κατά την διάρκεια του τρεξίματος, η κατακόρυφη δύναμη αντίδρασης που ασκεί το πόδι μπορεί να διπλασιάζει και να τριπλασιάζει το σωματικό βάρος του αθλητή. Αυτομάτως η πελματιαία απονεύρωση και η διαμήκης καμάρα εμπλέκονται στον μηχανισμό απορρόφησης των δυνάμεων.

Συνεπώς μία άκαμπτη πελματιαία απονεύρωση ή ακόμα και άκαμπτος γαστροκνήμιος, υποκνημίδιος και αχίλλειος τένοντας μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στην πελματιαία απονεύρωση.

Σωστή αντιμετώπιση

Πολύ σημαντική παράμετρος στην υποχώρηση του πόνου είναι η ανάπαυση.  Οποιαδήποτε αθλητική δραστηριότητα πρέπει να διακοπεί για ένα συγκεκριμένο διάστημα ανάλογα με το πρόβλημα. Η παγοθεραπεία ή θερμοθεραπεία (ανάλογα με την περίπτωση), οι διατατικές ασκήσεις, η απώλεια βάρους αν χρειάζεται, τα ορθωτικά πέλματα, η εξειδικευμένη περίδεση, η αποφυγή ισιων παπουτσιών και η χρήση αθλητικών παπουτσιών, η τοπική έγχυση PRP και η τοπική έγχυση κορτικοστεροειδών είναι κάποιες από τις σημαντικότερες θεραπείες πρώτης γραμμής. 

Ο νάρθηκας νυκτός φαίνεται αποτελεσματικός όταν χρησιμοποιείται συνδυαστικά με ορθωτικά πέλματα κατά την διάρκεια της μέρας. Η χειρουργική επέμβαση γίνεται όταν τα συμπτώματα της πελματιαίας απονευρωσιοπάθεια παραμένουν μετά από διαφορετικές και επαναλαμβανόμενες συντηρητικές θεραπείες.

Γενικά, συνιστάται μερική ή πλήρης χειρουργική επέμβαση μετά από 6-12 μήνες μη αποτελεσματικών συντηρητικών θεραπειών. Αξιοσημείωτες παρενέργειες για τη χειρουργική θεραπεία αναφέρονται στην βιβλιογραφία.

Ποιός ο ρόλος του ποδίατρου/ ποδολόγου

Ο ποδίατρος/ποδολόγος θα εξετάσει τον ασθενή και θα αξιολογήσει τυχόν λειτουργικά προβλήματα. Το πελματογράφημα, η αξιολόγηση του κύκλου βάδισης, η κλινική και εμβιομηχανική εξέταση και οι εξειδικευμένες μετρήσεις που θα γίνουν από τον ποδίατρο/ποδολόγο θα βοηθήσουν στην ανεύρεση προβλημάτων που μπορεί να οδήγησαν στην πελματιαία απονευρωσιοπάθεια και στην συνταγογράφηση των ορθωτικών πελμάτων. 

Ο ρόλος των ορθωτικών πελμάτων είναι να αποσυμφορήσουν τους συνδέσμους της πελματιαίας απονεύρωσης ανάλογα με την ανατομική θέση του ασθενούς και να φέρουν όσο πιο κοντά στο φυσιολογικό γίνεται την λειτουργία του ποδιού. Επίσης να εκμηδενίσουν τους λόγους δημιουργίας της εκφυλιστικής αυτής αλλίωσης.